In The Hitchhiker’s Guide to the Galaxy noemt Douglas Adams ‘42’ het antwoord op alles. Of die metafoor opgaat voor artificiële intelligentie, laat Ton Foks (bedenker van Experiment42, met een kleine knipoog naar dat getal), wijselijk in het midden. Wat hij wél met zekerheid stelt: wie als organisatie serieus werk wil maken van AI, doet er goed aan zich eerst te verdiepen in de essentie van de technologie en de belangrijkste begrippen.

De opkomst van AI vertoont opvallende parallellen met het begin van het internettijdperk in de jaren negentig en nul. Toen wilde iedereen ineens een website; nu wil iedereen ‘iets met AI’. Beide technologieën begonnen met grote beloftes: internet zou informatie democratiseren, grenzen vervagen en mensen wereldwijd met elkaar in contact brengen. AI belooft vergaande automatisering en oneindige kennis en creativiteit voor iedereen.

Ook de ethische vragen klinken bekend. Waar internet privacy en desinformatie ter discussie stelde, roept AI vragen op over auteurschap, menselijke waarde en vertrouwen. In beide gevallen draait het om meer dan techniek; het gaat ook over wat we als samenleving belangrijk vinden.

Impact

Precies zoals bij de opkomst van het internet is de werkelijke impact van artificiële intelligentie nog niet te overzien, stelt ook Ton Foks (spreker, ondernemer, gastdocent en initiatiefnemer van Experiment42): “Met name generatieve AI ontwikkelt zich razendsnel, maar hoe het werk, onderwijs en creativiteit écht zal veranderen, weten we pas later. Wel zien we dezelfde verschuiving als destijds bij internet: informatie werd toen voor iedereen beschikbaar. AI doet iets vergelijkbaars met taal, ideeën en creativiteit.”

 

Ton Foks

Nieuwe industriële revolutie

Foks vervolgt: “Net als bij het realiseren van een website is het belangrijk om niet over één nacht ijs te gaan. Je bouwt ook niet lukraak een goede site zonder eerst na te denken over waarom je überhaupt een website wilt, wat de site voor je zou moeten doen en wat je van de investering terugverwacht.

Voordat je kunt inschatten of AI ‘iets voor jouw bedrijf is’, zijn er een paar zaken die je helder moet hebben. Allereerst: waar creëer je nu waarde voor je klant? Waar zit je echte toegevoegde waarde: in processen, taken of rollen? En hoe belangrijk vinden klanten die?

Hoe scherper je dat hebt, hoe beter je ziet waar AI kan versterken én waar het een bedreiging vormt voor die waardecreatie. Daarvoor moet je globaal begrijpen wat AI vandaag de dag al kan en wat wordt voorspeld over straks. Want jij zit met je bedrijf daar tussenin. Dit is geen gewone technologische ontwikkeling, maar een exponentiële verandering. Een nieuwe industriële revolutie, zou je kunnen zeggen.”

Reusachtig taalmodel

Om mee te beginnen: AI is inmiddels al een containerbegrip geworden. Generatieve AI is een specifieke toepassing ervan, gericht op het creëren van content: tekst, beeld, geluid of code. ChatGPT is een bekend voorbeeld. Het systeem is gebouwd op een zogenoemd Large Language Model (LLM), een zeer omvangrijk taalmodel dat getraind is op miljarden teksten van websites, boeken, artikelen en andere bronnen. Het model herkent patronen in taal en genereert razendsnel nieuwe teksten, ideeën of analyses.

GPT staat voor Generative Pre-trained Transformer: een model dat eerst grootschalig is getraind en daarna flexibel wordt ingezet om antwoorden of suggesties te formuleren. De output voelt vaak persoonlijk, maar er is geen bewustzijn of begrip; het is vooral statistiek.

Kennisnivelleerder

Oké, helder. Maar wat betekent dit concreet voor jouw bedrijf? Volgens Ton Foks is het belangrijk om te onderzoeken welke taken en processen in het bedrijf onder druk staan. Die kun je met generatieve AI aanpakken, versnellen en verbeteren: “In de kern is AI een kennisnivelleerder,” aldus Foks. “Kennis die vroeger schaars en strategisch was, is nu in seconden beschikbaar. Die verschuiving is groter dan op het eerste gezicht lijkt. Kennis is niet langer iets wat je bewaakt of afschermt; veel ervan ligt nu open en is direct beschikbaar. Wat je onderscheidt, is niet wat je weet, maar wat je ermee doet: hoe je het toepast. Dat vraagt iets nieuws van mensen en organisaties. In vrijwel elk domein — onderwijs, overheid en bedrijfsleven —zie je die verandering.”

Concurrentievoordeel

“Voor bedrijven betekent dit: efficiëntie wordt een gegeven. AI neemt in de toekomst steeds meer taken over en doet dat steeds sneller en betrouwbaarder. Het werk dat overblijft, krijgt daardoor een andere lading. Juist daar wordt zichtbaar wat mensen toevoegen: karakter, creativiteit en het vermogen om oprechte verbinding te maken. Dat zijn de kwaliteiten waarmee je straks het verschil maakt. Waar technologie eindigt, begint het menselijke domein. Precies daarin ligt je concurrentievoordeel.”

Bestaansonzekerheid

De snelle ontwikkelingen roepen ook vragen op. Sommige medewerkers maken zich zorgen over hun bestaanszekerheid. Foks begrijpt dat, maar plaatst het in perspectief: “Technologie heeft vaker beroepen en bedrijven veranderd, van de stoommachine tot het internet. AI hoort in dat rijtje. Paniek helpt niemand. Het beest in de bek kijken wel. Breng daarom in kaart welke taken veranderen, bespreek dit open met je team en leg vast hoe je je medewerkers actief gaat ondersteunen om van waarde te zijn en blijven in een AI-tijdperk. Wil je daar eens over sparren, laten we dan binnenkort een kop koffie drinken.”

 

Experiment42 wil een soort dorpsplein zijn voor generatieve AI. Een plek waar je terechtkunt met vragen en waar je mensen ontmoet die meedenken.

We bouwen dat plein met anderen uit de regio: techpartners, subsidieadviseurs, ondernemers, denkers en doeners. Een paar voorbeelden: Nexagon, IT Student Lab, AI Hub Oost Nederland, Lifeport@, MKB Datalab Oost.

Soms bouwen we mee, net zo vaak verwijzen we door. Het draait om verbinding.

Want dit kun je niet alleen. Wil je dat AI daadwerkelijk iets oplevert voor bedrijven en hun mensen? Dan moet je echt samenwerken.

 

Eens vrijblijvend bespreken hoe Generatieve AI kan bijdragen aan jouw doelen?

experiment42.nl
info@experiment42.nl