De bedrijventerreinen InnoFase en Centerpoort Noord in Duiven lopen landelijk voorop door de komst van Smart Energy Hubs. Burgemeester Huub Hieltjes hoopt dat de Smart Energy Hubs in Duiven een inspiratiebron zijn voor andere gemeenten. Hij vertelt over het belang en de uitdagingen.

“Duiven heeft het grootste aaneengesloten bedrijventerrein van Oost-Nederland”, zegt burgemeester Hieltjes, lid van The Economic Board. “Met name dankzij de bedrijventerreinen verdienen ongeveer 17 tot 18 duizend mensen dagelijks hun brood in onze gemeente, wat meer is dan de totale beroepsbevolking. Dat is goed voor de brede welvaart.” Hij weet dat er landelijk gezien een groeiende behoefte aan bedrijventerreinen is. “Dat geldt zeker voor bedrijven die zich bezighouden met de circulaire economie en daarom een hoge milieucategorie nodig hebben.”

Wie ‘bedrijventerrein’ en ‘circulariteit’ zegt, komt al snel uit bij InnoFase in Duiven. Dat synergiepark won in 2020 de Circular Economy Award als dé circulaire werklocatie van Nederland. Hieltjes: “Al meer dan twintig jaar lang wordt daar heel veel aandacht besteed aan duurzaamheid en circulariteit. Het bijzondere van InnoFase is vooral de synergie tussen de bedrijven. Ze leveren onder andere warmte, CO2, biogas en restafval aan elkaar en aan anderen.”

Open kaart

Die samenwerking is volgens hem een perfecte voedingsbodem voor de volgende stap: een Smart Energy Hub. Daar is twee jaar geleden door alle achttien aanwezige bedrijven een intentieverklaring voor getekend. Dit jaar moet het juridisch rond kunnen komen, met onder meer de vorming van een bestuur, zo verwacht Hieltjes.

Waarom is een Smart Energy Hub zo interessant? “In de kern komt het erop neer dat je de productie en het gebruik van energie op lokaal niveau goed op elkaar afstemt”, legt Hieltjes uit. “InnoFase wekt lokaal energie op met zonnepanelen en windmolens. Je wilt die energie zoveel mogelijk lokaal gebruiken, zodat het landelijke hoogspanningsnet van TenneT niet belast hoeft te worden.”

Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. “Dat betekent onder meer dat je open kaart moet spelen over wanneer je energie nodig hebt. Daar zijn juridisch harde afspraken voor nodig. Als het ene bedrijf bijvoorbeeld een ochtend lang extra energie nodig heeft voor het opstarten van het productieproces, moeten de buren hun elektrische vrachtwagens op een ander moment opladen. Zo’n samenwerking zorgt voor veel meer efficiëntie. Je zou zelfs kunnen zeggen dat het noodzakelijk is, want bedrijven die willen groeien lopen nu vaak tegen de grenzen van het stroomnet aan.”

Naast InnoFase ligt het terrein Centerpoort-Noord. Daar komt binnenkort ruim tien hectare bij. Die uitbreiding, Centerpoort-Noord 2, krijgt al vanaf de start een decentraal energienetwerk. “In de verkoopvoorwaarden staat dat bedrijven die daar komen, mee moeten doen aan energiesamenwerking.”

 

Oliemannetje

Smart Energy Hubs hebben dus veel potentie, maar er is volgens Hieltjes wel een kanttekening. “Het is best complex om te regelen. Je moet juridische afspraken maken en hebt een bestuur nodig, de opstartfase kost geld en je moet ook aan opslag denken. Mijn overtuiging is dat het alleen kan slagen als je het vanaf de start van een nieuw bedrijventerrein doet, zoals bij Centerpoort-Noord 2, of als er al een bestaande vorm van samenwerking en vertrouwen is, zoals bij InnoFase.”

Welke rol speelt de gemeente Duiven zelf? “Wij zijn het oliemannetje”, zegt Hieltjes. “We hebben ons ingezet om met InnoFase de pilotstatus van de provincie Gelderland te krijgen, we brengen de juiste mensen met elkaar in contact en als er veranderingen zijn, zorgen we ervoor dat iedereen daarin wordt meegenomen. Als gemeente blijven we daarnaast ook kritisch kijken welke bedrijven op InnoFase passen, qua kwaliteit en duurzaamheid.”

Hij heeft veel respect voor de ondernemers op de twee bedrijventerreinen, zo laat hij weten. “Zij zoeken de samenwerking op en denken mee over innovatie, omdat ze hierin geloven. Daarbij kijken ze over hun eigen muren heen. Daar heb ik veel waardering voor, want het is best spannend. Je geeft toch een stukje autonomie op.”

Inspireren

Duiven wil graag een voorbeeldfunctie vervullen. “InnoFase is één van de twee pilots van de provincie Gelderland, waar Alliander en TenneT aan meewerken. Toenmalig minister Jetten is er op bezoek geweest, net als het ministerie van Economische Zaken. Dat geeft aan dat we echt bij de koplopers horen. Ja, het zou heel mooi zijn als we andere gemeenten kunnen inspireren.”

Voor die andere gemeenten heeft hij een paar tips. “Als je dit bij een nieuw bedrijventerrein doet, moet je alles meteen goed regelen. Richt een entiteit op waar bedrijven verplicht aan mee moeten doen. Bij een bestaand bedrijventerrein moet je veel investeren in onderlinge relaties en vertrouwen. Je moet ook uitdragen waarom het nodig is. Zoals gezegd: ondernemers leveren een stukje zelfstandigheid in. Ze moeten daarom wel inzien dat ze er onderaan de streep voordeel bij hebben.”