Black Friday komt eraan. Voor veel mensen hét moment om koopjes te scoren. De kortingen vliegen je om de oren, de tijdsdruk is hoog en overal hoor je: Iedereen doet het, dus ik ook. Maar we weten ook: Black Friday zorgt voor enorme pieken in consumptie. Spullen die je misschien niet echt nodig hebt, belanden vaak na korte tijd ongebruikt in een kast – of erger nog, bij het afval. Dat is zonde voor je portemonnee én voor de wereld om ons heen.
Het bijzondere is: de meeste mensen weten dit. We zijn ons best bewust van duurzaamheid, verspilling en circulariteit. En toch laten we ons meeslepen door de korting, door de urgentie, door de sociale norm. Dat is precies waarom dit geen informatievraagstuk is, maar een gedragsvraagstuk.
Impulsen, Fear of missing out en sociale normen
Gedragsonderzoek laat zien dat we vaak handelen op de automatische piloot. Zeker in situaties met tijdsdruk en verleiding. Black Friday is daar een schoolvoorbeeld van. Drie inzichten spelen een grote rol:
- Automatische piloot: je denkt niet na, je reageert op prikkels.
- Sociale norm: als iedereen koopt, voelt het normaal.
- FOMO: Fear of Missing Out – de angst om iets te missen – is een sterke trigger.
Als we echt ander gedrag willen, moeten we daar iets tegenover zetten. Niet door te zeggen dat Black Friday slecht is, maar door een pauze te creëren. Een alternatief. Een sociale norm die laat zien: het kan ook anders.
Daarom is er Check Friday
De Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen lanceert Check Friday als tegenhanger van Black Friday. Met deze campagne wordt iedereen opgeroepen om vóór een aankoop drie eenvoudige vragen te stellen:
- Heb ik het echt nodig?
- Kan ik het tweedehands of refurbished kopen?
- Kan ik het lenen of repareren?
Die korte pauze maakt het verschil tussen een impulsieve aankoop en een bewuste keuze. Vaak bespaar je niet alleen grondstoffen, maar ook geld.
Een zichtbaar alternatief
De komende weken zie je Check Friday terug in de Lifeport-regio: online, in winkels en in bibliotheken. Posters tonen herkenbare situaties: een twijfelende koper, iemand die trots tweedehands kleding draagt, een buur die zijn boor uitleent. Lokale ondernemers, kringloopwinkels en repaircafés doen mee om te laten zien dat het anders kan.
Waarom bewust kiezen loont
Black Friday draait om snelle deals en lage prijzen. Maar de echte prijs wordt betaald door het milieu. Productie, transport en afval zorgen voor een flinke belasting op onze aarde. Door te kiezen voor delen, repareren of tweedehands, bespaar je grondstoffen en energie. Bovendien geeft het een goed gevoel om iets te doen dat écht bijdraagt aan een duurzame toekomst.
Doe mee en maak impact
Ga naar gmr.nl/checkfriday en ontdek circulaire alternatieven in jouw gemeente: van kringloopwinkels tot repaircafés.
In Lifeport Regio Arnhem Nijmegen maken we van Black Friday een Check Friday, een dag waarop we niet alleen denken aan wat we willen hebben, maar ook aan wat de wereld nodig heeft.
