Interview: Nicole Beaujean | N.B. tekst & advies

 

Parkinson, ADHD, depressie, autisme. Stuk voor stuk hersenaandoeningen waar we nog lang niet genoeg van weten. 500 internationale onderzoekers van het Donders Instituut in Nijmegen houden zich dagelijks bezig met de vele mysteries van ons brein en het daaruit voortvloeiende gedrag. Over een jaar of vijf, zes krijgen ze daar een belangrijk hulpmiddel bij: de sterkste MRI-scanner ter wereld.

 

Wie wel eens een MRI-scan heeft ondergaan, weet misschien dat MRI staat voor Magnetic Resonance Imaging. Zo’n scan is een medisch onderzoek waarmee een arts gedetailleerde beelden maakt van de binnenkant van je lichaam.

Een MRI-scanner werkt met een magneetveld, radiogolven en een computer. Met een sterke, supergeleidende magneet en radiogolven worden radiogolven opgewekt in de hersenen of een ander lichaamsdeel. Een antenne vangt de signalen op en de computer zet deze om in beelden.

 

Meer én sneller

Prof. dr. David Norris, projectleider en hoogleraar MRI-technieken aan het Donders Instituut: “De sterkte van de supermagneet drukken we uit in Tesla, de eenheid voor de veldsterkte van een magneet. De veldsterkte en dus kracht van een 3T magneet is twee zo groot als die van de 1,5T. Hierdoor kunnen aanzienlijk betere beelden van het menselijk lichaam worden gemaakt: meer gedetailleerd en ook veel sneller.

Voor medische diagnose en onderzoek is in Parijs al een MRI-scanner met een magneetsterkte van 11,7 Tesla beschikbaar. Zeven Nederlandse onderzoekspartners hebben nu van het NWO (Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek) een subsidie van 19 miljoen euro ontvangen voor de eerste MRI-scanner ter wereld met een magnetische veldsterkte van 14T.”

 

Hoe meer tesla, hoe beter?

Ongeveer 98% van alle onderzoeken met een MRI-scanner vindt plaats in een ziekenhuis; slechts 2% heeft uitsluitend een wetenschappelijk doel. Het Donders Instituut is een van de meest vooraanstaande instituten voor hersenonderzoek; het grootste in Nederland en een van de grootste in Europa.

Norris: “Bij ons belanden dus niet zozeer acute patiënten in de scanner, maar proefpersonen. We doen onderzoek om meer inzicht te verkrijgen, niet in eerste instantie om te genezen. Met de 14T scanner kunnen we de informatie-uitwisseling en de hersenactiviteit beter in beeld brengen en dus veel preciezere en snellere metingen doen. Daardoor kunnen we ziekten als MS, kanker en ‘small vessel disease’ beter diagnosticeren. MRI-scans worden ook ingezet voor onderzoek aan andere organen: hart, prostaat, lever.

De superscanner van 14T is 13 keer zo gevoelig als de 3T en drie keer zo gevoelig als de 7T,” vult David Norris aan. “De totale kosten van het systeem zijn echter vergelijkbaar: zo rond de 25 miljoen. Je zou dus kunnen zeggen dat de 14T scanner een heel goede prijs/kwaliteitverhouding heeft.”

 

Wetenschappelijke gemeenschap

Het systeem wordt de komende jaren geassembleerd door Philips, in samenwerking met Tesla Engineering, Neoscan Solutions en Wavetronica. De 14T MRI-scanner wordt naar verwachting in 2027 of ’28 geplaatst op het terrein van het Radboudumc, maar zal beschikbaar zijn voor alle wetenschappers in Nederland.

“We zullen ook samenwerken met internationale partners,” aldus Norris. “Met deze zeer gevoelige scanner willen we nieuwe onderzoeksgebieden mogelijk maken voor de hele wetenschappelijke gemeenschap. We nodigen onze collega’s wereldwijd dan ook van harte uit om hun onderzoeksvoorstellen in te dienen.”

 

Consortium

Het consortium van zeven partners wordt aangevoerd door het Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour van de Radboud Universiteit.

De andere zes partners van het consortium zijn: Amsterdam UMC, Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), Universiteit Maastricht, Radboudumc, Spinoza Centre for Neuroimaging – KNAW en Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMCU).