Medische zorg moet veel persoonlijker. Want een standaardbehandeling werkt simpelweg niet voor iedereen. Maar hoe bepaal je welke behandeling het beste past bij een individuele patiënt, zeker als je veel én complexe gegevens hebt? Die vraag staat centraal bij Saddle Point Science Europe, een spin-off van King’s College London, nu gevestigd in Nijmegen.
Het bedrijf ontwikkelt geavanceerde data-analysetools die medische voorspellingen slimmer, nauwkeuriger en persoonlijker maken. “We vragen ons voortdurend af: welke analysemethoden zijn er nu echt nodig in de medische zorg?”, vertelt Ton Coolen, oprichter en hoogleraar Neurophysics aan de Radboud Universiteit.
Toen Coolens vrouw ziek werd, werd hij vrijwilliger bij Londens grootste kankerziekenhuis. “Ik ontdekte dat ik met mijn wiskundige achtergrond meer kon betekenen voor het analyseren van medische data dan voor het beoordelen van budgetten.”
Hij werkte onder meer aan studies naar borstkanker. Daarin keek hij hoe tumoren zich gedragen in verschillende patiëntgroepen. “Soms lijken tumoren op elkaar, maar reageren ze totaal anders op behandeling. Dankzij nieuwe statistische analyses konden we die verschillen zichtbaar maken. Dat helpt artsen om te bepalen wie echt baat heeft bij een bepaalde behandeling, en wie niet. Zo voorkom je onnodige bijwerkingen én vergroot je de kans op succes.”
Om vrijer te kunnen werken, richtte Coolen in Londen zijn eerste bedrijf Saddle Point Science Ltd. op. Na de Brexit verhuisde hij naar Nijmegen en startte daar Saddle Point Science Europe. “We werken nog steeds samen met Londen, maar het zwaartepunt ligt nu hier.”
Oude analysemethoden, grote hoeveelheden data
Saddle Point Science ontwikkelt nieuwe wiskundige en statistische methoden voor de analyse van medische data. Dat is nodig, want volgens Coolen gebruikt de medische wereld vaak nog analysetechnieken uit de jaren zeventig.
“Die methodes gingen ervan uit dat je substantieel meer patiënten hebt dan datapunten per patiënt. Vroeger mat je slechts een paar kenmerken per persoon, bijvoorbeeld bloeddruk, leeftijd en tumorgrootte. Daarop zijn veel traditionele statistische modellen gebaseerd.”
Maar tegenwoordig is die verhouding omgedraaid: onderzoekers kunnen bij één patiënt vele duizenden kenmerken meten, van DNA-profielen tot eiwitniveaus en moleculaire structuren.
“Dan krijg je dus veel meer variabelen dan patiënten. Klassieke methodes raken dan de weg kwijt. Die zijn simpelweg niet gemaakt voor dit soort complexe, rijke datasets.”
Saddle Point Science ontwikkelt daarom software zoals spsSIGNATURE, die helpt bij het maken van betrouwbare voorspellingen met complexe datasets, en spsMOSAICS, die verborgen subgroepen van patiënten opspoort.
“We willen artsen ondersteunen bij vragen als: wie gaat er goed reageren op deze behandeling? Moet iemand agressief behandeld worden of juist niet?”
Bruggenbouwer tussen wetenschap en praktijk
Het bedrijf werkt nauw samen met artsen en medische onderzoekers. “We vragen hen waar ze in de praktijk tegenaan lopen. Vervolgens gebruiken wij onze kennis van wiskunde en natuurkunde om oplossingen te ontwerpen.” De kracht van het team zit volgens Coolen in die brugfunctie. “Wij spreken zowel de taal van de theoretisch fysicus als van de medicus. Die combinatie is zeldzaam, maar noodzakelijk.”
Dat blijkt ook uit de toepassing. De software van Saddle Point Science wordt al gebruikt in Europese onderzoeksprojecten, en bij farmaceutische bedrijven als GSK in Londen.
“We verkopen licenties, maar alleen aan partners die snappen hoe ze de software moeten gebruiken. Het is krachtige technologie, maar geen black box.”
Groei en samenwerking
Het team in Nijmegen groeit. Inmiddels werken er vier mensen, binnenkort vijf. Coolen combineert zijn werk bij het bedrijf met zijn leerstoel aan de universiteit, waar hij studenten begeleidt en masterprojecten koppelt aan de praktijk. “Dat werkt heel goed. Zo hebben we al twee mensen vanuit hun studie kunnen aantrekken voor het bedrijf.”
Om die groei te versnellen, klopte Coolen aan bij Briskr en Business Angels Netwerk Nijmegen. “We deden mee aan een pitchtraject. Daarbij kreeg ik coaching van een ervaren TEDx-spreker. Dat was intensief, maar leerzaam. Vervolgens kregen we de kans om te presenteren aan investeerders. Naast waardevolle contacten leverde dat ook scherpe feedback op.”
Wereldwijde ambities, persoonlijke impact
De ambities reiken ver. “We willen vanuit Nijmegen en Londen doorgroeien in Europa, daarna richting Japan en de Verenigde Staten waar we al wat contacten hebben. Als over vijf jaar 1% van de potentiële gebruikers met onze software werkt, hebben we al een enorm bereik.”
Wat het werk zo belangrijk maakt? Coolen hoeft niet lang na te denken: “Medische zorg verbeteren door slimmer om te gaan met data, dat is waar we het voor doen. We willen ervoor zorgen dat nieuwe behandelingen sneller bij de juiste mensen terechtkomen. Dat is goed voor de wetenschap, voor de medische zorg, en vooral voor de patiënt.”
Dit artikel werd eerder in het Engels gepubliceerd op briskr.nl
