De Radboud Universiteit voert een verduurzamingsbeleid voor onderwijs en onderzoek én de dagelijkse bedrijfsvoering op de campus. Marije Klomp is programmadirecteur Duurzaamheid en coördineert dit enorm brede programma. Ze vertelt wat er allemaal gebeurt op de universiteit, van HR-beleid tot broodje Nimma.
6000 collega’s
Het team van Klomp werkt met vier mensen en het Green Office aan het aanjagen en coördineren van alle inspanningen binnen de universiteit voor verduurzaming. “Dus in principe hebben we met alle 6000 collega’s te maken, niet letterlijk natuurlijk, maar we proberen wel op alle plekken aangehaakt te zijn.”
De aanpak
“Wij hebben als team de inzet om bij alle (ondersteunende) afdelingen en faculteiten de aandacht voor duurzaamheid te vergroten. Dus we werken altijd samen met collega’s in de lijn. Met Radboud Services, die bijvoorbeeld gaan over alle faciliteiten op de campus waaronder de restaurants, maar ook met de HR-afdelingen en natuurlijk de faculteiten, waarbij het gaat om onderwijs en onderzoek.
We creëren bewustzijn over alle soorten duurzaamheid die erbij kunnen horen. En we denken ook mee, bijvoorbeeld: heb je daar voldoende informatie over? Of: kunnen we daarbij ondersteunen? We jagen de ontwikkelingen aan, stellen nieuw beleid op, meten en monitoren en trekken een stukje samen op om het vervolgens weer los te laten.”
Repairshop
Een bijzonder onderdeel van het programma is het Radboud Green Office. Klomp legt uit: “Zij maken duurzaamheid tastbaar op de campus zelf. Het zijn hele concrete, zichtbare dingen. En er werkt ook een team van zes studenten aan mee, dus dat is heel leuk. Een mooi voorbeeld: een medewerker van de ICT-helpdesk diende het idee in voor een repairshop in de universiteitsbibliotheek. Dan helpt ons team om zo’n idee waar te maken. Binnenkort opent de repairshop waar studenten naartoe kunnen met hun laptop, die ter plekke wordt gerepareerd. Zo hoeven ze geen nieuwe te kopen.”
Inkoopbeleid
Ook zet het team in op verduurzaming in de ketens van de leveranciers, samen met de afdeling Inkoop. Elk jaar besteedt de universiteit namelijk zo’n 120 miljoen euro aan spullen en diensten. “Dat is natuurlijk een enorme kracht die je kunt aanwenden voor een impuls aan de duurzame markt. Daarbij is samenwerking met die leveranciers en partners heel belangrijk. Het is een hele andere invulling van contractmanagement. Bijvoorbeeld dat je in contractafspraken naar elkaar uitspreekt dat je de komende jaren samen aan die ontwikkeling blijft bouwen.
Dat is overigens het geval bij heel veel dingen die we verzinnen, die klinken heel logisch en mooi, maar het vergt wel verandering voor mensen in hun werk. Dus we moeten iedereen er altijd goed in meenemen.”
Tekst loopt door onder de video.
Broodje Nimma
“Begin dit jaar zijn we bij MVO Nederland in een nieuwe coalitie gestapt met Radboudumc: Collectief Natuurlijk eten en drinken. We gaan voedsel zoveel mogelijk lokaal inkopen, met de seizoenen mee en bij boeren die natuur en biodiversiteit bevorderen in plaats van degraderen.
Met die gezamenlijke inkoopkracht garanderen we afzet, ook voor boeren die wel om willen, maar het spannend vinden omdat ze niet weten of ze genoeg afzet zullen hebben.
Als start hebben we samen het broodje Nimma ontwikkeld, helemaal samengesteld met producten uit de omgeving. Van het graan in het brood tot alles wat erop zit. We gaan het begin 2025 lanceren in alle restaurants van de instellingen.”
HR
HR is misschien niet het eerste waar je aan denkt als het om duurzaamheid gaat, maar Klomp noemt een hele reeks zaken die interessant zijn om mee te nemen. “Denk aan de arbeidsvoorwaarden, met reisregelingen kun je duurzaam gedrag stimuleren, zoals het keuzemodel waarin je een fiets met korting kunt krijgen.”
Daarnaast heeft HR een rol in het opleiden en scholen van alle medewerkers. “Dus ook daar kijken we mee of we aandacht voor duurzaamheid kunnen opnemen in de cursussen en trainingen, omdat het zo’n kernwaarde van de universiteit is.
Bij nieuwe medewerkers zorgen we ervoor dat in het onboarding traject duurzaamheid meteen goed voor het voetlicht komt. Dan geef ik bijvoorbeeld presentaties aan nieuwe medewerkers. En krijgen deze een boom in het Radboudbos in plaats van een bosje bloemen.”
ICT
AI, ChatGPT, onderzoeksdata, er gaat veel in om op een universiteit en dat levert veel CO2-uitstoot op. “We denken nu met het ICT-team mee over het reduceren van die footprint. Zo zijn we bezig met het schrijven van een visie op dataopslag in relatie tot de ecologische footprint. Die moet uitmonden in concrete maatregelen, bijvoorbeeld data die minder lang opgeslagen wordt. Daarnaast gaan we ons meer richten op bewustwording bij medewerkers en studenten en data-opruimacties. Thema’s als cybersecurity en onderhoud zijn ook belangrijk om rekening mee te houden, uiteindelijk gaat het altijd om een afweging.
“Dat is de uitdaging in ons werk: dat we altijd een balans goed moeten proberen te vinden.”
Onderwijs en onderzoek: alle disciplines spelen een rol
Bij ons onderzoek en onderwijs zit natuurlijk de kracht van de universiteit en daarmee maken we impact in de wereld. Wij proberen goed op de hoogte te zijn van wat er allemaal gebeurt op de zeven faculteiten. Daarbij kijken we vooral of we verbindingen kunnen leggen tussen disciplines, of tussen onderzoekers.
We hebben als Radboud Universiteit gezegd dat studenten op z’n minst moeten snappen wat de relatie is tussen hun eigen studie en duurzaamheidsvraagstukken. Want soms ligt die voor de hand, maar voor andere studies misschien minder. Terwijl alle disciplines een rol hebben te spelen in die grote transformatie. Dus ook de juristen, ook de psychologen en communicatiedeskundigen. Daarom verweven we duurzaamheid nu in alle opleidingen in het bestaande curriculum. En daarnaast zijn er ook allerlei specifieke keuzecursussen en masters ontwikkeld.
Wetenschap en praktijk verbinden
“Een heel leuk stuk van ons werk vind ik het samenspel tussen de kennis die we hier in huis hebben, bij onderzoekers, docenten en studenten, en de uitvoering van ideeën in de praktijk. Vaak zie je dat het idee om iets aan te pakken komt vanuit ons team of de lijnorganisatie. We zoeken er wetenschappers en studenten bij om hun expertise te delen en soms is de wetenschap te abstract. Dan kijken wij hoe we kunnen zorgen dat wetenschappers en uitvoerders elkaar weten te vinden.”